Položaji za rađanje mogu značajno utjecati na tijek, trajanje i cjelokupni doživljaj porođaja.
Razumijevanje prednosti i nedostataka pojedinih položaja rađanja omogućuje rodiljama da aktivno sudjeluju u donošenju odluke o optimalnom položaju za rađanje, što olakšava proces porođaja te pridonosi pozitivnom iskustvu istog.
Prednosti i nedostaci pojedinih POLOŽAJA pri porođaju
Osnovni položaji za rađanje jesu ležeći, uspravni i koljeno – lakatni položaj, a svaki od njih ima određene prednosti i nedostatke.
1. ležeći položaj
Ležeći položaj za rađanje podrazumijeva leđni i bočni položaj.
1. leđni položaj
Leđni položaj (položaj litomije) je tradicionalni položaj u kojem žene uobičajeno rađaju u rodilištima. U ovom porođajnom položaju žena leži na leđima s podignutim nogama.
Prednosti ležećeg (leđnog) položaja za rađanje
- izravnavanje majčine lordoze fleksijom majčine glave
- adekvatni položaj pri opstetričkim intervencijama (kao što je primjerice izvođenje epiziotomije)
Nedostatci ležećeg (leđnog) položaja za rađanje
- tiskanje protiv sile gravitacije
- napetost mišića dna male zdjelice
- lošija opskrba djeteta kisikom
- čest sindrom donje šuplje vene (otežan protok krvi i kisika prema srcu i djetetu)
- češće rupture međice
- češća potreba za epiziotomijom
- češća potreba za operativnim/instrumentalnim dovršenjem porođaja
2. bočni položaj
Prednosti ležećeg (bočnog) položaja za rađanje
- ugodniji za rodilju
- veća mobilnost zdjelice
- u lijevom bočnom položaju izbjegnut je sindrom donje šuplje vene
- smanjena učestalost ruptura međice
- smanjena potreba za epiziotomijom
Nedostatci ležećeg (bočnog) položaja za rađanje
- teže tiskanje nego li u uzdužnom položaju
2. uzdužni (uspravni) položaj
Pod uzdužnim, odnosno uspravnim položajem za rađanje podrazumijevamo – stojeći, sjedeći, polusjedeći, čučeći i koljeni položaj.
1. stojeći položaj
Prednosti stojećeg položaja za rađanje
- olakšano disanje rodilje
- smanjeni pritisak na krvne žile (izbjegnut sindrom donje šuplje vene)
- lakše tiskanje (gravitacijski podržan položaj, povoljan utjecaj sile teže)
- učinkovitije kontrakcije
- brži tijek porođaja
- smanjena učestalost ruptura međice
- smanjena potreba za epiziotomijom
- smanjena potreba za indukcijom porođaja (stimulacijom oksitocinom)
Nedostatci stojećeg položaja za rađanje
- otežan porođaj
- češće veće rupture dna zdjelice
2. sjedeći/polusjedeći položaj
Uspravno sjedeći položaj je onaj u kojem rodilja sjedi uspravno na krevetu ili stolici, dok u polusjedećem rodilja s gornjim dijelom tijela sjedi pod kutom većim od 45 stupnjeva u odnosu na krevet.
Prednosti sjedećeg/polusjedećeg položaja za rađanje
- manje naporan od čučećeg položaja
- kraće trajanje porođaja
- smanjena učestalost ruptura međice
- smanjena potreba za epiziotomijom
- smanjena potreba za indukcijom porođaja (stimulacijom oksitocinom)
- pozitivni ukupni doživljaj porođaja
Nedostatci sjedećeg/polusjedećeg položaja za rađanje
- smanjena pokretljivost zdjelice
- većinom premala abdukcija natkoljenice
- češći edem vulve
- subjektivno veći gubitak krvi
3. čučeći položaj
Prednosti čučećeg položaja za rađanje
- optimalna pokretljivost zdjelice
- smanjena učestalost distocije ramena (i u makrosomne djece)
- optimalno korištenje sile gravitacije
- aktivna potpora partnera
- sudjelovanje pomoćne dišne muskulature
- smanjena učestalost ruptura međice
- smanjena potreba za epiziotomijom
- smanjena potreba za indukcijom porođaja (stimulacijom oksitocinom)
Nedostatci čučećeg položaja za rađanje
- fizički teže podnošljiv položaj za rodilju
4. koljeni položaj
Koljeni je položaj za rađanje sličan čučećem, rijetko se koristi i vrlo je malo provedenih studija o ovom položaju za rađanje. Koljeni položaji mogu biti u različitim izvedbama, od uspravnog klečanja do položaja na rukama i nogama koji se također naziva i položaj četveronoške gdje žena klekne, nagne se prema naprijed oslanjajući se na dlanove.
3. koljeno – lakatni položaj
Prednosti koljeno – lakatnog položaja za rađanje
- manji pritisak na zdjelicu i međicu
- lakša manipulacija pri zaprekama rađanja (distocija ramena)
- smanjena učestalost ruptura međice
Nedostatci koljeno – lakatnog položaja za rađanje
- nespretniji položaj na postelji, zahtijeva strunjaču
Zaključak
Promicanje informiranosti i prilagodbe individualnim potrebama rodilja ključno je za osnaživanje žena i unapređenje porođajnog iskustva.
Premda u rodilištima žene najčešće rađaju u tradicionalnom položaju na leđima, važno je rodilje, u sklopu pripreme za porođaj, upoznati i sa drugim mogućim položajima za rađanje, koji mogu pružiti više udobnosti, osjećaj kontrole te olakšati sam proces porođaja. Razumijevanje prednosti i nedostataka različitih položaja za porođaj ključno je za donošenje informirane odluke.
Svaka rodilja ima pravo odabrati u kojem položaju, odnosno položajima želi roditi te joj to treba i omogućiti.
Literatura:
1. De Jonge. Birthing positions
2. Švaljug D. Nemedikamentne metode ublažavanja porođajne boli
Autor: Monika Babić
Objavljeni tekstualni sadržaj predstavlja intelektualno vlasništvo fizičke osobe – Monika Babić te je kao takav zaštićen zakonom, ili se koristi sukladno odobrenju nositelja autorskih prava.
